Obezite tüm dünyada çığ gibi artan, çağımızın epidemisi sayılan bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) verilerine göre; dünya genelinde obezite, 1980 yılından günümüze iki kat artmıştır. Aşırı kilo, kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, bazı kanser türleri, solunum sistemi hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıkları gibi pek çok sağlık probleminin oluşmasına zemin hazırlamakta, hayat kalitesi ve beklenen yaşam süresini olumsuz yönde etkilemektedir. Sebep olduğu hastalıklarla birlikte sağlık harcamalarında da önemli yer tutmaktadır. Günümüzde önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra gelen ikinci önemli nedeni olarak gösterilmektedir. Bu açıdan obezitenin tedavi edilmesi ve önlenmesi konusunda çok sayıda çalışma yapılmaktadır. Bu amaçla yaşam tarzı değişikliklerinin (fiziksel aktivitenin artırılması ve beslenme önerileri) yanı sıra gereğinde hekim tarafından önerilen zayıflama ilaçları da kullanılabilmektedir. Bu yazıda bugüne kadar önerilmiş tıbbi preparatların yanı sıra zayıflamada etkinliği olduğu öne sürülen destek maddeleri ve ürünler hakkında literatür bilgisi sunmak istiyorum.
Farmakolojik tedavi; Diyet, egzersiz ve davranış değişikliği ile birlikte aşırı kilolu ve obez hastaların tedavisinde önemli yere sahiptir. İlaç tedavisi; tek başına diyet ve egzersiz yoluyla kilo kaybı hedeflerine ulaşmakta başarısız olmuş, diyet ve egzersizin yanında yardımcı tedavi yöntemi olarak düşünülebilir. Hastalarda ilaç tedavisine başlama kararı, fayda ve zararlarının dikkatli değerlen dirilmesinden sonra alınmalıdır. İlaç tedavisinin tek başına obeziteyi tedavi etmediği unutulmamalıdır. Tedavinin esas kısmını diyet, egzersiz ve yaşam tarzı değişikliğinin oluşturduğu önemle vurgulanmalıdır.
Yağ Emilimini Azaltan İlaçlar
Pankreas lipazı inhibe ederek yağ sindirimini engellemekte ve böylelikle bağırsaklardan yağ emilimini azaltarak etkisini göstermektedir. İyi kardiyovasküler güvenlik profiline sahip olması, serum total ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol konsantrasyonları üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle, farmakolojik tedavide ilk seçenektir. Bu tarz ilaçların kullanımının yan etkileri ise başlıca gastrointestinal sistemde görülmektedir. Hastalarda barsak krampları, fekal inkontinans(dışkılamanın kontrol edilememesi), yağlı lekelenme, A-D-E-K vitaminleri ve beta-karoten emiliminin azalması, şiddetli karaciğer hasarı, oksalat kaynaklı akut böbrek hasarı oluşa bilmektedir.
Antidiyabetikler
Tip 2 diyabeti olan kişilerin büyük çoğunluğu fazla kilolu veya obez olup, yaklaşık %10’u tanı sırasında normal kiloda bulunmaktadır. Fazla kilolu veya obez tip 2 diyabet hastalarının tedavisinde birinci ve ikinci basamak tedavide kilo üzerine nötr etkili veya kilo kaybı sağlayan ilaçların başlanması önerilir. İnsülin tedavisini gerektiren tip 2 diyabeti olan obez hastalarda kilo alımını azaltmak için; metformin, pramlintid veya glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1) agonistlerinin (exenatid, liraglutid) tedaviye eklenmesi önerilmektedir.
Diğer Zayıflama Ürünleri
Toplumda yaygınlaşan obezite sıklığı insanları kilo verme amacıyla farklı arayışlara sürüklemiştir. Fiziksel aktivitenin artırılması, beslenme davranışı değişiklikleri gibi yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra farklı vücut ağırlığı koruma yöntemleri geliştirilmekte ve bu yöntemlerin içerisinde “zayıflama ürünü” adı altında birçok destek (suplement) seçeneği sunulmaktadır. Beslenme destek ürünleri içerisinde ‘yağ yakıcı’ olarak tanımlanan başlıca enerji harcamasını ya da yağ metabolizmasını arttırma, yağ emilimini bozma, ağırlık kaybını arttırma ve egzersiz esnasında yağ oksidasyonunu arttırma gibi etkilerinden söz edilen ürünler en dikkat çekici kategoriyi oluşturmaktadır. Bu ürünler sayılan etkileri gösteren birçok bileşen içermektedir.
Kafein
Kafein alımı düşük düzeyde (<200 mg) tutulduğu takdirde dikkat toparlama, yorgunluğu geciktirme, kognitif fonksiyonları etkileme gibi olumlu uyarıcı etkilerinden bahsetmek mümkündür. Günlük 300 mg ve altı kafein alımı güvenli kabul edilmektedir.
Konjuge Linoleik Asit (CLA)
CLA’nın vücut yağ oranını azaltmak, insülin direncini iyileştirmek, kan glukozunu düşürmek, lipit profilini iyileştirmek, immün sistemi dengelemek, kemik mineralizasyonunu stimüle
etmek ve antikarsinojenik etkileri bilinmektedir. Ilımlı etkisi için uzun vadede günde 3g/gün suplemantasyonu önerilir.
Karnitin
Karnitin kullanımının enerji dengesi ve ağırlık kaybı üzerine yararlı etkileri olduğunu savunan çalışmalar mevcuttur. Fakat kullanımının vücut ağırlığını azaltmada önerilmesi için henüz yeterli kanıt bulunmamaktadır.
Çaylar
Günümüzde özellikle zayıflatma çayları olarak bolca karşılaştığımız ve birçok insanın bu tarz uyduruk karışımları veya tek bitki halinde aldığı ürünlerin zayıflatıcı özellikleri hiçbir literatürde bulunmamaktadır.
Güncellenme Tarihi: 2 Haz 2022, 13:13
Bu içerik, Atakent Sağlık Grubu Tıbbi Yayın Kurulu’nun onayı ile yayınlanmıştır. Sayfada yayınlanan içerikler kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmıştır ve sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tedavi edici sağlık hizmetine yönelik içerikler bulunmamaktadır. Doğru tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz
Sayfa dilini değiştir:
English (İngilizce)