Check-Up
Check-Up Nedir?
Bir kişinin sağlık durumu hakkında bilgi edinmek, olası problemlerini veya risk durumunu tespit edebilmek adına yapılan genel sağlık taraması, check up olarak adlandırılır.
Yaş grubuna ve cinsiyete özgü belirli kan testleri ve görüntüleme tetkiklerini içeren check-up paketleri ile genel bir sağlık değerlendirmesi yapılarak hastada henüz belirti vermeyen herhangi bir sağlık sorununun bulunup bulunmadığı değerlendirilebilir.
Genellikle herhangi bir şikayeti bulunmayan hastalara yapılan check up taramaları, sağlığın korunabilmesi açısından düzenli olarak yapılmalı; yaş ilerledikçe bu taramalar sıklaştırılmalıdır.
Check-Up Nasıl Yapılır?
Öncelikle check up için başvuran kişiden ayrıntılı bir öykü alınarak kişinin genel sağlık durumu; varsa tanısı konmuş hastalıkları, aldığı veya önceden almış olduğu tedaviler ve ailesine ait sağlık öyküsü öğrenilir. Ardından detaylı bir fizik muayenesi yapılarak, varsa bulgular kaydedilir.
Fizik muayene esnasında kan basıncı, nabız, solunum gibi değerler ölçüldüğü gibi kalp check-up taramalarında kardiyolojik muayene veya beyin check up taramalarında sinir sisteminin değerlendirilmesi için nörolojik muayene gibi spesifik sistem muayeneleri de yapılır. Kadınlarda meme muayenesi veya erkeklerde ileri yaşta prostat muayenesi check-up’ın bir parçası olarak fizik muayeneye eklenebilir
Check-Up Neleri Kapsar?
“Check-up’ta nelere bakılır?” sorusunun yanıtı, merak edilen konular arasındadır. Check-up sürecinde aşağıdaki sağlık sorunlarına yönelik detaylı inceleme ve tetkikler uygulanır:
• Yüksek tansiyon,
• Şeker hastalığı (diyabet),
• Beyin damar hastalıkları,
• Kalp hastalıkları,
• Göz hastalıkları,
• Bağışıklık sistemi hastalıkları,
• Obezite ve yüksek kolesterol,
• Karaciğer ve böbrek hastalıkları,
• Akciğer hastalıkları,
• Hepatit, HIV, kızamık gibi enfeksiyon hastalıkları,
• Kemik erimesi (osteoporoz),
• Kalın bağırsak (kolon) kanseri, akciğer kanseri, meme kanseri, prostat
kanseri, rahim ağzı (serviks) kanseri gibi kanser türleri,
• Tiroit bezi hastalıkları,
• Depresyon gibi psikiyatrik bozukluklar.
Check-Up Ne Kadar Sürer?
Check-up süresince yapılan ayrıntılı fizik muayene ve değerlendirme sonucunda gerekli görülen kan ve görüntüleme tetkikleri planlanır. Kan testlerinin laboratuvara gönderilmesi ve ilgili görüntüleme tetkiklerinin çekilmesinin ardından sonuçların çıkması beklenir. Tetkik sonuçlarıyla birlikte hekim tarafından yapılan nihai değerlendirmenin sonucunda, kişi sağlık durumu hakkında bilgilendirilir. Bu süreç genellikle aynı gün içinde, testlerin yoğunluğuna göre birkaç saat içinde tamamlanır. Ancak, planlanan tetkiklere bağlı olarak, bazı check up uygulamalarının tamamlanması daha uzun sürebilir.
Check-Up Sonuçları Ne Zaman Çıkar?
Check-up için planlanan kan tetkikleri genellikle birkaç saat içinde sonuçlandırılır. Görüntüleme ve patoloji tetkiklerinin sonuçlanma süresi ise tetkike bağlı olarak birkaç saatten birkaç güne kadar geniş bir aralıkta gerçekleşebilir. Özellikle mamografi, pap smear veya bilgisayarlı tomografi gibi tetkiklerin sonuçlanması ve raporlanması uzun sürebilir.
Check-Up Kimler İçin Uygundur ve Hangi Sıklıkta Yaptırılabilir?
Sağlıklı bir birey olarak risk durumumuza, ailevi ve genetik durumumuza ve yaşımıza göre uygun periyotlarla check-up yaptırabilirsiniz.
Ailevi ve genetik risklerimiz varsa 30'lu yaşlarda, hiçbir risk faktörü yoksa 40 yaşın üstünde yılda bir defa risk düzeyimize uygun bir check-up yaptırılabilir.
Ailesinde kanser öyküsü olan kadınlar yılda bir kez PAP smear testi yaptırmalı, meme ultrasonografisi, mamografi, solunum fonksiyon testleri ve bilgisayarlı akciğer tomografisi çektirmelidir.
Ailesinde kanser öyküsü bulunan erkekler ise yılda bir kez prostat spesifik antijen, solunum fonksiyon testi ve bilgisayarlı akciğer tomografisi çektirmelidir.
Çocuklarda yapılan check-up'lar, erken yaşlardan itibaren potansiyel sağlık sorunlarının önlenmesi ve erken teşhisi için kritik öneme sahiptir. Bu sebepten çocukların sağlıklı büyüme ve gelişimlerini desteklemek amacıyla düzenli olarak check-up yaptırılabilir.
Check-Up ile Kanser Engellenebilir mi?
Kanser ile mücadelede en önemli adım hastalığı gelişmeden önlemek, gelişen kanseri erken teşhis etmek ve etkili tedavisine mümkün olduğunca erken dönemde başlamaktır. Buna yönelik olarak, belirli risk gruplarında kanserin teşhisine yönelik tarama testleri planlanmıştır. Bu testlerin belirli aralıklarla tekrarlanması oldukça önemlidir.